Phong tục thờ cúng là nét đẹp truyền thống của người Việt. Ở miền Nam, bộ tam sên (đất, nước, trời) được đặt trong mâm cúng Thần Tài, thể hiện sự tôn kính và cầu mong may mắn.
Nét đẹp văn hóa thờ cúng của người Việt Nam được thể hiện rõ nét qua sự đa dạng phong tục ở mỗi vùng miền. Tại miền Nam, bộ tam sên – tượng trưng cho đất, nước, trời – trở thành điểm nhấn đặc biệt trên mâm cúng Thần Tài, góp phần tạo nên sự độc đáo và thu hút cho tín ngưỡng dân gian nơi đây.
Nét độc đáo của văn hóa Nam Bộ thể hiện rõ nét trong những phong tục truyền thống như nấu chè trôi nước ngày Tết, tảo mộ, dựng cây nêu,… Đặc biệt, tục cúng Thần Tài ở miền Nam còn mang nét riêng biệt với bộ tam sên đầy ẩn ý. Hãy cùng khám phá ý nghĩa độc đáo của bộ tam sên này, một nét văn hóa độc đáo của người dân Nam Bộ.
1Tam sên là gì?
Bộ tam sên, hay còn gọi là bộ tam sinh, là biểu tượng văn hóa đặc trưng trong tục cúng Thần Tài của người dân Nam Bộ, thể hiện lòng thành kính và mong muốn may mắn, tài lộc.
Tam sên có ba nghĩa:
Nghĩa thứ nhất mang tính văn hóa, tượng trưng cho nơi chúng ta sinh sống: đất, nước và bầu trời.
Tam sên là gì?
Theo kinh Lăng Nghiêm, ngoài noãn sinh (sinh từ trứng) và thai sinh (sinh từ bào thai), Phật giáo còn phân loại thêm thấp sinh – loài sinh ở nơi ẩm thấp như tôm, côn trùng. Đây là nghĩa thứ hai của “sinh” trong kinh điển.
Giải thích dựa theo kinh Lăng Nghiêm.
Bộ tam sên là biểu tượng cầu mong bình an, tài lộc cho gia đình, đồng thời thể hiện tấm lòng thành kính của chủ nhà khi dành thời gian và công sức chuẩn bị mâm cúng.
Bộ tam sên không chỉ được sử dụng trong lễ cúng Thần Tài, mà còn xuất hiện trong các nghi lễ khác như cầu an khi hạ thổ, hoặc trong tiệc thôi nôi để bày tỏ lòng biết ơn đối với 12 bà mụ tiên nương, mụ chúa đã giúp mẹ tròn con vuông.
Tam sên là cách gọi tượng trưng cho ba loài vật sống ở ba môi trường hoàn toàn khác biệt.
- Sinh vật đất liền, biểu tượng của yếu tố Thổ.
- Sinh vật biển, hiện thân của yếu tố Thủy.
- Sinh vật của bầu trời, biểu tượng cho thế giới thiên thượng.
2Bộ Tam Sên Cúng Thần Tài: Bí Quyết Thu Hút Tài Lộc
Lễ vật chính
Bộ tam sên tiêu chuẩn gồm 3 yếu tố chính:
Bộ tam sên cúng Thần Tài chuẩn nhất
Miếng thịt luộc tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, kết nối với hành Thổ, biểu hiện cho đất mẹ.
Tôm, cua, cá – những sinh vật dưới nước tượng trưng cho hành Thuỷ, biểu thị sự thấp sinh trong ngũ hành.
Trứng vịt luộc, với lớp vỏ cứng, tượng trưng cho noãn sinh và hành Thiên, bởi vịt thuộc loài lông vũ, bay lượn tự do trên bầu trời.
Bộ tam sên là tổng thể hoàn chỉnh, thiếu bất kỳ yếu tố nào sẽ khiến nó mất đi ý nghĩa thiêng liêng, không còn được gọi là bộ tam sên.
Lễ Vật Đi Kèm Bộ Tam Sên Cúng Thần Tài
Ngoài bộ Tam Sên, lễ cúng Thần Tài cần chuẩn bị thêm nhiều lễ vật khác như:
- Hoa cúc kim cương tươi.
- Trái cây mâm ngũ quả.
- Nhang rồng phụng.
- Đèn cầy.
- Gạo hũ trắng.
- Muối hũ trắng.
- Trà khô bắc.
- Rượu nếp trắng.
- Nước trắng.
- Giấy cúng động thổ.
- Bánh kẹo.
- Trầu cau tươi.
- Xôi gấc đậu xanh.
- Chè đậu trắng.
- Bánh hỏi.
- Cháo trắng.
Ngoài ra, nhiều nơi còn giữ truyền thống nướng cá lóc cúng vía Thần Tài vào mùng 10 tháng Giêng, thể hiện nét văn hóa độc đáo của người Việt.
Chúc các bạn ở miền Nam nói riêng và cả nước nói chung đã học được cách làm bộ tam sên chuẩn bị cho ngày vía Thần Tài sắp tới. Hy vọng mâm cúng của mọi người sẽ được đầy đủ và trang trọng, cầu mong một năm mới an khang thịnh vượng.
