Cúng cô hồn: Phong tục Việt Nam và thế giới

Tháng 7 âm lịch, hay còn gọi là tháng cô hồn, là thời điểm nhiều người Việt Nam thực hiện các nghi lễ cúng bái để xua đuổi vận xui. Vậy, phong tục này có giống ở các nước khác?

Tháng 7 âm lịch, hay còn gọi là tháng cô hồn, được nhiều người Việt Nam xem là tháng xui xẻo. Vào thời điểm này, nghi thức cúng bái nhằm xua đuổi vận hạn trở thành nét văn hóa đặc trưng. Vậy, liệu các quốc gia khác có phong tục tương tự, hay có những cách thức riêng để ứng xử với tháng 7 âm lịch?

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, “cô hồn” là những linh hồn không được siêu thoát, thường là do chết oan ức hoặc vướng bận trần tục. Họ không thể đầu thai, phải lang thang, chịu đói khát và đôi khi quấy phá người sống.

Lễ cúng cô hồn là nghi thức nhằm an ủi và cứu đói những linh hồn lang thang, chết oan. Bằng cách này, người ta mong muốn xua đuổi vận xui, tránh bị quấy phá và thậm chí được những linh hồn này phù hộ, mang lại may mắn cho gia đình.

1Phong tục cúng cô hồn ở Việt Nam: Ý nghĩa và nghi thức truyền thống

Trong khoảng thời gian từ ngày 2 đến 16 tháng 7 âm lịch, người Việt Nam sẽ thực hiện nghi thức cúng cô hồn. Dù việc cúng bái có thể được tiến hành bất kỳ lúc nào trong ngày, nhưng theo quan niệm truyền thống, cúng vào ban ngày sẽ khiến tác động của ánh sáng làm suy yếu linh hồn, khiến họ khó tiếp cận được những vật phẩm cúng tế. Vì vậy, thời gian thích hợp nhất để thực hiện nghi thức cúng cô hồn là vào chiều hoặc tối.

Để cúng cô hồn chu đáo, bạn cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật như gạo, nhang, đèn cày, vàng mã, bánh kẹo,… Mâm cúng nên đặt ở trước cửa nhà, ngoài trời hoặc hành lang, tuyệt đối không đặt trong nhà để tránh việc linh hồn vào nhà gây xui xẻo. Nghi thức cúng không đơn thuần là đốt hương, mà cần kèm theo lời khấn và văn khấn.

Khấn cô hồn rằm tháng 7 chu đáo, lòng thành hướng về cõi âm, hóa giải nghiệp chướng, tránh rước vong vào nhà, cầu an bình cho gia đình.

Để tránh điều không may trong nghi thức này, bạn cần nắm rõ những điều nên làm và kiêng kỵ trong thời điểm cô hồn.

Tháng cô hồn, nhiều người quan tâm đến những điều kiêng kỵ để tránh vận xui. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về 17 điều kiêng cấm cần lưu ý trong tháng 7 âm lịch.

Giật cô hồn là hoạt động không thể thiếu trong nghi thức cúng cô hồn. Mâm cúng được nhiều người tranh giành chứng tỏ sự may mắn, khiến hoạt động này trở nên phổ biến và được nhiều người hưởng ứng.

Cúng cô hồn là nghi thức truyền thống, thể hiện lòng thành kính với những linh hồn không nơi nương tựa. Nghi thức này thường được thực hiện vào tháng 7 âm lịch, giờ tốt nhất là vào buổi tối. Cách khấn cúng cô hồn tùy thuộc vào từng vùng miền và gia đình, nhưng thường bao gồm lời khấn xin phù hộ độ trì, mời vong hồn về享用 lễ vật.

2Phong tục cúng linh hồn ở các quốc gia khác: So sánh và khám phá.

Trung Quốc

Cúng cô hồn là một nghi lễ tâm linh phổ biến tại Trung Quốc, tương đồng với phong tục của người Việt. Ngày 15 tháng 7 âm lịch được người Trung Quốc xem là ngày ma quỷ trở về dương thế, họ tin rằng việc cúng bái sẽ an ủi những linh hồn chưa siêu thoát và mang lại bình an, hạnh phúc cho gia đình.

Trong ngày này, người Trung Quốc chuẩn bị hai mâm cúng: một dành cho gia tiên và một dành cho các linh hồn. Mâm cúng thường bao gồm các món truyền thống như mâm ngũ quả (mỗi gia đình có sự lựa chọn riêng), bánh mè, giấy vàng mã,… Mâm cúng thể hiện lòng thành kính và mong muốn được phù hộ, che chở của người dân.

Ngày cô hồn, người Trung Quốc kiêng kị đi chơi một mình, chụp ảnh, mua sắm hoặc kinh doanh. Ngoài ra, họ cũng tránh giết sâu bọ và côn trùng, tin rằng hành động này sẽ gây xui xẻo và thu hút tà ma.

Phong tục cúng cô hồn của người Trung Quốc mang nét riêng biệt so với Việt Nam. Thay vì cúng lễ tại nhà, họ thường tổ chức những buổi biểu diễn kịch ngoài trời ca ngợi linh hồn, thần linh, tạo niềm vui cho các vong hồn. Ngày cuối tháng cô hồn, họ thả đèn xuống sông, tin rằng ánh sáng dẫn đường cho linh hồn về cõi âm. Đặc biệt, tắm lá cây tươi là nghi thức không thể thiếu trong tháng cô hồn, với niềm tin thanh tẩy cơ thể, tránh cô hồn theo về nhà.

Nhật Bản

Ở Nhật Bản, tháng cô hồn được gọi là lễ Obon, một lễ hội truyền thống với ý nghĩa tưởng nhớ và cầu siêu cho tổ tiên. Theo truyền thuyết, lễ Obon là thời điểm linh hồn người đã khuất trở về trần gian. Người Nhật tổ chức lễ Obon với mong muốn giúp cho linh hồn tổ tiên được siêu thoát và thoát khỏi cảnh khổ đau trong cõi âm.

Lễ Obon (14-16/7) là dịp để người Nhật đoàn tụ gia đình. Họ thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên bằng những mâm lễ cúng được chuẩn bị công phu. Các món ăn, chủ yếu từ bột, được chế biến cầu kỳ với hình dạng và màu sắc đẹp mắt, tạo nên một nghi thức đầy trang trọng và ý nghĩa.

Tùy theo vùng miền, nghi thức cúng cô hồn ở Nhật Bản có nét riêng biệt. Cư dân thường tổ chức các hoạt động tập thể như khu mua sắm, hội chợ để mọi người cùng vui chơi, giải trí.

Vào đêm cô hồn, Nhật Bản cũng có tục thả đèn, nhưng với một nét riêng biệt. Thay vì những chiếc đèn tròn nhiều màu sắc như Trung Quốc hay hình hoa sen như Việt Nam, đèn Nhật Bản là những chiếc đèn hình trụ vuông, được làm từ khung tre và giấy cứng. Hình dáng này giúp đèn cháy lâu hơn, không bị rã và soi sáng rõ ràng hơn cho ma quỷ trở về cõi âm. Ngoài việc thả đèn, người Nhật còn tổ chức nghi lễ dâng lửa. Nghi lễ này được thực hiện bằng cách đốt lửa ở 5 dải trên ngọn núi xung quanh Kyoto trong khoảng một giờ, tạo nên một ánh sáng rực rỡ, soi đường cho các linh hồn tìm về quê hương.

Hàn Quốc

Ngày rằm tháng 7 ở Hàn Quốc không phải là tháng cô hồn mà được gọi là ngày Bách Chủng, nghĩa là “một trăm hạt ngũ”, bởi đây là mùa thu hoạch bội thu rau củ quả. Ngày này cũng được xem là lễ Vu Lan của người Hàn Quốc, một dịp để tưởng nhớ tổ tiên và thể hiện lòng biết ơn đối với cha mẹ.

Ngày lễ Tết Trung Thu ở Hàn Quốc, giống như nhiều quốc gia khác, là dịp để thể hiện lòng biết ơn, báo hiếu và tưởng nhớ tổ tiên. Tuy nhiên, văn hóa truyền thống của Hàn Quốc đã tạo nên những nét độc đáo riêng biệt cho ngày lễ này.

Ngoài việc quây quần sum họp, gia đình Hàn Quốc còn có những hoạt động vui chơi đặc trưng như làm cơm nấu rượu, ăn uống thỏa thuê, khua chiêng gõ trống thổi kèn cùng nhau hát hò nhảy múa. Đặc biệt, các gia chủ thường mua sắm quần áo mới cho người làm trong nhà.

Một nét văn hóa thú vị khác là tục lệ mời rượu “Trạng nguyên nông nghiệp” – người có sản lượng thu hoạch lớn nhất trong làng. Người này sẽ được bôi mặt đen, khoác áo tơi dorongi, đội nón sậy satgat và cưỡi bò đi quanh làng. Thậm chí, nếu là trai chưa vợ, họ còn được gả cho các cô gái trong làng và được tặng đồ gia dụng. Những hoạt động này thể hiện sự tôn vinh lao động, cầu mong mùa màng bội thu và mang đến niềm vui rộn ràng cho ngày lễ Tết Trung Thu.

Phong tục cúng cô hồn ở đây tương tự các nước Châu Á khác, với việc thắp hương, đốt vàng mã cúng tổ tiên và vong linh. Tuy nhiên, mâm cúng và nghi thức của họ đơn giản hơn.

Tháng này, người Singapore kiêng kỵ việc chuyển nhà, văn phòng hay công ty vì sợ làm phiền các linh hồn đang trú ngụ. Họ cũng tránh giết côn trùng, sâu bọ và mặc đồ màu đỏ, bởi những hành động này được cho là sẽ thu hút linh hồn ma quỷ.

Giống như Trung Quốc, xem nhạc kịch vào buổi tối là một hoạt động phổ biến ở Singapore. Tuy nhiên, một điểm khác biệt thú vị là hàng ghế đầu tiên thường được để trống, dành cho những linh hồn muốn cùng thưởng thức buổi biểu diễn. Một nét văn hóa độc đáo khác là tục đốt hình nhân vào đêm cô hồn. Những hình nhân bằng giấy này được tạo hình giống người thật, và người Singapore tin rằng việc đốt chúng sẽ mang đến bạn đồng hành cho những người đã khuất.

Một số quốc gia khác

Vào tháng 7, người Malaysia cũng thực hiện nghi thức cúng tế các vong hồn lang thang, tương tự Việt Nam. Theo tín ngưỡng dân gian, địa ngục mở cửa trong 30 ngày, khiến vong hồn dễ gây họa, ảnh hưởng đến may mắn của con người. Để an ủi và giúp đỡ những linh hồn này, người Malaysia thắp hương trên bàn thờ và đốt giấy cúng ngoài đường, mong họ được siêu thoát.

Tháng 9 ở Campuchia không chỉ là tháng cô hồn, mà còn là tháng của lễ Pchum Ben – một trong những lễ hội quan trọng nhất theo lịch tôn giáo Khmer. Kéo dài trong 15 ngày, lễ hội này là thời gian để người dân Campuchia tưởng nhớ tổ tiên. Họ sẽ mặc quần áo trắng, tập trung tại chùa, cúng dường phẩm vật cho các chư tăng để gửi đến linh hồn người đã khuất. Người Campuchia tin rằng, trong suốt lễ hội, các linh hồn sẽ tìm đến người thân còn sống để được chuộc lại lỗi lầm từ kiếp trước.

Lễ cúng cô hồn ở Hong Kong là một nét văn hóa đặc trưng, được kế thừa từ truyền thống Trung Quốc nhưng mang những nét riêng biệt. Trong suốt tháng 7 âm lịch, người dân Hong Kong tổ chức lễ cúng ở các công viên, quảng trường, ven sông hay những vùng đất rộng rãi. Họ bày biện lễ vật như hương, vàng mã, và phân phát gạo miễn phí để tưởng nhớ tổ tiên, cô hồn và những linh hồn lang thang. Những hoạt động giải trí như biểu diễn nhạc kịch hay chiếu phim cũng được tổ chức để mang lại niềm vui cho các linh hồn. Đây là một phong tục độc đáo, thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn trọng đối với những người đã khuất của người dân Hong Kong.

Bài viết đã chia sẻ những thông tin thú vị về phong tục cúng cô hồn ở các quốc gia trên thế giới, giúp bạn hiểu rõ hơn sự giống và khác biệt so với Việt Nam. Bạn có cảm nhận gì về những nét văn hóa độc đáo này? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới!

Tìm kiếm đồ thờ cúng chất lượng? Chúng tôi là điểm đến lý tưởng cho bạn!