Tết Trung thu là dịp để tìm hiểu về sự tích chị Hằng, chú Cuội và thỏ Ngọc, đồng thời khám phá nét đẹp văn hóa truyền thống với tục rước đèn, bái nguyệt. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về sự tích chị Hằng và phong tục bái nguyệt.
Tết Trung thu – một lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, đã tồn tại từ bao đời nay, lưu giữ những câu chuyện cổ tích về chị Hằng, chú Cuội, thỏ Ngọc cùng những phong tục độc đáo như rước đèn, bái nguyệt. Để khám phá thêm về sự tích chị Hằng và truyền thống bái nguyệt, mời bạn cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.
Tết Trung thu, bên cạnh những chiếc đèn lồng rực rỡ, bánh nướng thơm ngon, còn có hình ảnh chị Hằng Nga trên cung trăng và tục Bái Nguyệt – nghi thức tưởng nhớ và cầu nguyện. Nhưng bạn có biết câu chuyện về chị Hằng và nguồn gốc của tục lệ này? Hãy cùng khám phá bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về sự tích đầy cảm xúc và ý nghĩa nhân văn ấy.
1Sự tích chị Hằng
Sự tích chị Hằng
Ngày xửa ngày xưa, khi trời đất còn non trẻ, mười mặt trời cùng hiện diện trên bầu trời, thiêu đốt vạn vật. Nắng nóng như thiêu như đốt, dòng sông cạn khô, biển cả bốc hơi, con người khổ sở đến mức không thể sống nổi. Nhìn cảnh tượng đó, anh hùng Hậu Nghệ vô cùng phẫn nộ. Ông trèo lên đỉnh núi Côn Lôn, nơi linh khí hội tụ, giương cung thần bắn hạ chín mặt trời, chỉ để lại duy nhất một mặt trời soi sáng nhân gian. Từ đó, nắng ấm chan hòa, cuộc sống con người trở lại bình thường. Hậu Nghệ trở thành vị anh hùng được người đời kính trọng, các chí sĩ mộ danh tìm đến xin học hỏi. Trong số đó, có Bồng Mông, một kẻ mang tâm địa bất chính, âm mưu lợi dụng Hậu Nghệ.
Hậu Nghệ sớm tìm được hạnh phúc bên người vợ xinh đẹp, tốt bụng, Hằng Nga. Cặp đôi trai tài gái sắc khiến bao người ngưỡng mộ.
Hậu Nghệ, trên đường thăm bạn tại núi Côn Lôn, bất ngờ gặp Vương mẫu nương nương. Ông xin bà thuốc trường sinh, nghe đồn uống vào sẽ lập tức thành tiên. Tuy nhiên, Hậu Nghệ không muốn rời xa vợ hiền, đành nhờ Hằng Nga cất giữ. Hằng Nga cất thuốc vào hộp đựng gương lược, nào ngờ bị Bồng Mông, một học trò của ông, nhìn thấy.
Ba ngày sau, Hậu Nghệ dẫn học trò lên đường săn bắn. Bồng Mông, tâm địa hiểm độc, giả vờ đau ốm, xin ở lại. Hậu Nghệ vừa rời đi, Bồng Mông lập tức rút bảo kiếm, xông vào hậu viện. Hắn ép Hằng Nga phải giao thuốc bất tử. Tình thế cấp bách, Hằng Nga vội vàng mở hộp gương lược, lấy thuốc bất tử và nuốt gọn. Ngay lập tức, nàng cảm nhận cơ thể mình nhẹ bỗng, bay vút lên cửa sổ, thẳng tiến lên trời. Dù đã trở thành tiên nữ, nhưng Hằng Nga vẫn nhớ thương chồng, nên chỉ bay đến mặt trăng, nơi gần nhân gian nhất, để tâm hồn được an ủi.
Trở về nhà, Hậu Nghệ nghẹn ngào nghe các thị nữ kể lại câu chuyện bi thương xảy ra sáng nay. Nỗi đau xé lòng khiến anh ngửa mặt lên trời, gọi tên người vợ hiền. Lúc ấy, Hậu Nghệ bàng hoàng khi chứng kiến ánh trăng sáng rực, ẩn hiện một bóng người y hệt Hằng Nga. Không chần chừ, anh sai người chuẩn bị lễ vật, đặt lên bàn hương án những món ăn Hằng Nga yêu thích, bày tỏ lòng nhớ thương và hi vọng người vợ yêu đang ở cung trăng sẽ cảm nhận được tấm lòng của anh.
Truyền thuyết về Hằng Nga lên cung trăng đã gieo mầm cho một phong tục đẹp đẽ: bái nguyệt. Mọi người bày hương án dưới ánh trăng, thành tâm cầu nguyện Hằng Nga ban cho may mắn và bình an. Từ đó, tục lệ này được lưu truyền trong dân gian, trở thành nét văn hóa đặc sắc của Tết Trung thu.
2Phong tục Bái Nguyệt
Trong văn hóa phương Đông, thần Mặt Trăng giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Nông nghiệp, ngành nghề chính của người dân, phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết. Mặt Trăng, với chu kỳ thay đổi, là dấu hiệu dự báo mưa gió, ảnh hưởng trực tiếp đến mùa màng. Từ đó, lịch Mặt Trăng (hay lịch âm) ra đời, khác với lịch dương của phương Tây, trở thành biểu tượng cho sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên. Thần Mặt Trăng được tôn thờ như vị thần bảo trợ cho nông nghiệp, biểu tượng cho sự sinh sôi nảy nở và sự trường tồn của cuộc sống.
Trong tâm thức dân gian, Nguyệt Thần tượng trưng cho sự viên mãn gia đình, tình duyên, hạnh phúc, là biểu tượng của người phụ nữ, người mẹ hiền, đại diện cho sự sinh sôi nảy nở và duy trì dòng tộc. Phật giáo tôn vinh Nguyệt Quang Bồ Tát như một vị thần từ bi, tỏa sáng hiền hòa, soi đường dẫn lối cho chúng sinh thoát khỏi khổ đau, hướng đến cuộc sống an lành.
Phong tục Bái Nguyệt
Ngày rằm tháng 8, khi mặt trăng tròn đầy và sáng nhất, là thời điểm đặc biệt để tổ chức Tết Trung thu. Ngày này, người ta không chỉ vui chơi, nghỉ ngơi sau mùa gặt hái bận rộn mà còn thể hiện lòng biết ơn đối với thiên nhiên, cầu mong mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa, gia đình an khang. Lễ hội Trung thu là dịp để mọi người sum họp, cùng nhau đón trăng rằm, mang đến niềm vui và sự ấm áp cho cộng đồng.
Bài viết hy vọng đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích về sự tích Hằng Nga và phong tục bái nguyệt vào rằm tháng tám. Chúc bạn và gia đình một mùa Trung thu đầm ấm, ngập tràn tiếng cười và niềm vui.
