Bụi mịn: Nguy hại, cách phòng tránh và bảo vệ sức khỏe

Bụi mịn là vấn đề ô nhiễm không khí phổ biến ở các thành phố lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu về bụi mịn để bảo vệ bản thân và gia đình!

Bụi mịn – nỗi lo thường trực của các thành phố lớn, đang là vấn đề nóng hổi về ô nhiễm không khí. Hãy cùng tìm hiểu những thông tin cần biết về loại bụi nguy hiểm này!

Bụi mịn, một khái niệm quen thuộc trên truyền thông, đang gây ra nhiều lo ngại về sức khỏe. Vậy bụi mịn là gì, tác hại ra sao và làm sao để phòng tránh? Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc đó.

1 Bụi mịn là gì?

Bụi mịn là những hạt bụi siêu nhỏ, mắt thường khó nhìn thấy, gồm các phân tử vô cơ hoặc hữu cơ, ở dạng lỏng hoặc rắn, lơ lửng trong không khí.

Bụi mịn có nguồn gốc từ nhiều nguồn như bụi, đất, bồ hóng,… Tuy nhiên, nguyên nhân chính là do khói thải từ các hoạt động công nghiệp, phương tiện giao thông, rác thải và cháy rừng. Việc đốt cháy nhiên liệu hữu cơ là tác nhân chính giải phóng bụi mịn vào môi trường.

Bụi mịn, được gọi là Particulate Matter (PM) trong tiếng Anh, có nhiều kích thước khác nhau, được thể hiện bằng đơn vị µm (micromet) sau chữ viết tắt PM.

2 Các loại bụi mịn thường gặp

Dựa trên kích thước, bụi mịn được phân loại thành 3 loại phổ biến:

Bụi mịn PM10

Hạt bụi PM10 có kích thước 2.5 – 10µm, nhỏ hơn sợi tóc (50 – 70µm) rất nhiều. Do đó, chúng rất khó nhận biết bằng mắt thường.

Loại bụi này không nguy hiểm bằng PM2.5 vì chúng chỉ tích tụ trên phổi, không xâm nhập sâu vào cơ thể như các hạt bụi mịn khác.

Bụi mịn PM2.5

Bụi mịn PM2.5 nguy hiểm hơn PM10 do kích thước siêu nhỏ (1.0-2.5µm), chỉ bằng 1/20 sợi tóc. Chúng được cấu thành từ cacbon, nitơ và các kim loại độc hại, dễ dàng xâm nhập phổi và gây hại cho sức khỏe.

Các hạt bụi này được cảnh báo là cực kỳ nguy hiểm. Khi hít phải, chúng có thể xâm nhập vào đường máu, thậm chí một số phân tử bụi độc hại còn thâm nhập sâu hơn, gây nguy hại cho cơ thể.

Hạt bụi không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, đặc biệt là trẻ nhỏ, gây kích ứng mũi, viêm đường hô hấp và các vấn đề sức khỏe khác.

Bụi mịn PM1.0

Bụi mịn PM1.0, còn được gọi là bụi siêu mịn, là phát hiện gần đây của các nhà khoa học.

Kích thước siêu nhỏ, dưới 1.0µm, giúp chúng dễ dàng xâm nhập cơ thể và tấn công phế nang, thậm chí gây hại cho tế bào và ADN người.

Bệnh thường bùng phát khi không khí khô, nhiệt độ thấp, đe dọa sức khỏe phổi, gây ra nhiều bệnh nguy hiểm.

3 Tác hại của bụi mịn

Gây các bệnh về đường hô hấp

Bụi mịn chứa hàm lượng khí độc hại như CO, SO2, NO2 cao, khiến tế bào thiếu oxy, gây tổn thương nghiêm trọng cho phổi.

Tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho đường hô hấp, từ viêm phế quản mãn tính, hen suyễn, suy nhược chức năng phổi đến ung thư phổi.

Ảnh hưởng độc hại đến các cơ quan khác

Bên cạnh hệ hô hấp, bụi mịn cũng gây ảnh hưởng tiêu cực đến các hệ cơ quan khác như thần kinh, tuần hoàn, … Tác động này diễn ra âm thầm và nguy hiểm, đe dọa sức khỏe con người.

• Ô nhiễm không khí không chỉ gây khó chịu, ngột ngạt và khó thở cho hệ thần kinh, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày mà còn tác động tiêu cực đến não bộ, tăng nguy cơ đột quỵ, giảm trí nhớ và trầm cảm, đe dọa sức khỏe nghiêm trọng.
• Bụi mịn xâm nhập hệ tuần hoàn qua phế nang, phá vỡ mạch máu và gây tắc nghẽn, có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Tác hại của các yếu tố gây hại đối với tế bào và ADN của con người

Bụi mịn kích hoạt cơ thể sản sinh gốc tự do, gây hại cho các tế bào, đặc biệt là ADN, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Sự thay đổi này có thể dẫn đến biến đổi cơ thể, tăng nguy cơ đột biến và thậm chí hình thành khối u ung thư.

Nguy cơ sức khỏe cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Tiếp xúc lâu dài với bụi mịn trong thai kỳ có thể gây hại cho thai nhi, dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng như sụt cân, tự kỷ, suy nhược thần kinh khi trẻ chào đời.

4 Cách phòng chống bụi mịn

Đeo khẩu trang chống bụi mịn

Khẩu trang thông thường không đủ khả năng bảo vệ bạn khỏi bụi mịn. Hãy trang bị khẩu trang chuyên dụng chống bụi mịn như N95 hoặc kết hợp hai chiếc khẩu trang y tế để tăng cường hiệu quả lọc bụi.

Giải pháp lọc không khí hiệu quả: Sử dụng thiết bị lọc bụi trong nhà

Bụi mịn vô hình, len lỏi khắp nơi, ngay cả trong ngôi nhà của bạn. Để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng không khí trong nhà, hãy trang bị một chiếc máy lọc không khí.

Ngoài việc sử dụng máy lọc không khí, việc trồng cây cảnh trong nhà cũng góp phần cải thiện chất lượng không khí, tuy hiệu quả không bằng thiết bị chuyên dụng.

Nạp năng lượng từ thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Bổ sung chất chống oxy hóa từ trà xanh, rau củ và trái cây giúp cơ thể chống lại các gốc tự do, bảo vệ bạn khỏi tác hại của bụi mịn.

Di chuyển bằng phương tiện công cộng

Sử dụng phương tiện công cộng là cách hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm không khí từ khí thải phương tiện giao thông, góp phần bảo vệ môi trường sống.

5Kiểm tra chỉ số bụi mịn theo khu vực

Chỉ số chất lượng không khí AQI (Air Quality Index) dùng để đánh giá mức độ ô nhiễm không khí, được thể hiện bằng các nhóm màu sắc theo từng khu vực, phản ánh mức độ ô nhiễm từ thấp đến cao.

Truy cập website IQAir trên thiết bị di động hoặc máy tính để theo dõi chất lượng không khí.

Theo dõi và cập nhật chỉ số chất lượng không khí trực tiếp trên trang web IQAir.

Tham khảo bảng xếp hạng ô nhiễm để chủ động phòng chống bụi mịn hiệu quả.

Ứng dụng đo lường ô nhiễm không khí giúp người dùng theo dõi chất lượng không khí, cảnh báo nguy cơ sức khỏe và đưa ra giải pháp bảo vệ bản thân.

Theo dõi chất lượng không khí dễ dàng với các ứng dụng như AirVisual và PAM Air. Bạn có thể kiểm tra chỉ số bụi mịn theo thời gian thực, giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe.

Chúng tôi hy vọng những thông tin về bụi mịn này sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe hiệu quả. Hãy chủ động phòng tránh để giữ an toàn cho bản thân và gia đình!

Bài viết được trích dẫn từ Báo Sức khỏe và Đời sống.